Elektrikli araba almalı mıyım? Yada neden almamalıyım?

       Son 10 yıldır özellikle Tesla ve Renault markalarının aktif yatırımları sayesinde otomotiv pazarı çok değişik bir noktaya doğru ilerliyor. Başta çin olmak üzere lityum iyon paket pil teknolojisi gelişmeye ve birçok otomotiv üreticisi pazarda söz sahibi olmaya başladı. Şimdilik bu pazar araştırmasını sonraya bırakalım peki Avrupada şu anda satılan her 3 araçtan birisi elektrikli iken biz Türkiye'de ne yapıyoruz... Evet doğru tahmin ettiniz halen izliyoruz... Akaryakıt fiyatları artarken bile izliyoruz. Yerli aracımız Togg'u 300-400 bin tl ye alma hayallerimiz de suya düşmüşken sizinle küçük bir soru-cevap analizi yapalım. 

Soru-1) Elektrikli araba almalı mıyım? 

Evet almalısınız ama evinizdeki ve işyerinizde aracı hangi amaçla kullandığınızı analiz etmemiz lazım. 2017 model sonrasındaki elektrikli araçlar şu anda normal kullanım koşullarında 300-400 km menzile sahiptir. Eğer 1 yıl boyunca yaptığınız km nin yüzde 80 i şehir içi ise almalısınız. Dünya ortalaması bireylerin günlük 35-50 km menzil yaptığını yönündedir. Bu şartlarda bir elektrikli araba ile rahat rahat hayatınızı devam ettirebilirsiniz. 

Soru-2) Yüzdeyüz Elektrikli, Plug-in Hibrit, Hibrit..... Bu tanımlar ne demektir?

Yüzdeyüz elektrikli: İçten yanmalı motor yoktur. Elektrik biterse yolda kalırsınız. Aynı benzin bitince kaldığınız gibi. Pil paketi vardır ve menzil bu pilin kapasitesi ile doğru orantılıdır. Örneğin 50 kw batarya sistemi size yaklaşık 400 km şehiriçi menzil sağlar. 300 km şehirdışı yolculuklarda menzil sağlar.

Plug-in hibrit: İçten yanmalı motor ve bir de elektrikli motor ve pil paketi bulunur. Araç içindeki pil hem seyahat esnasında rejeneratif yöntemle şarj edilebilir hem de park esnasında şarj istasyonunda ayrıca şarj edilebilir. Maksimum elektrik ile sürüş menzili 40-50 km dir. Bir çok plug-in araçta bu pil paketi en fazla 7-12 kw kapasitedir. Yani düşüktür. 

Araç sürücü tarafından 3 farklı seçenek ile çalışır. Birincisi sadece yakıt benzin/dizel, ikincisi hibrit yani araç duruma göre tüketimini kendi seçer, üçüncüsü sadece elektrik motoru. Bu araçlarda kısa mesafelerde sadece elektrik kullanıp, gittiğiniz yerde şarj edilebilirse maksimum verim sağlanır. 

Hibrit: İçten yanmalı motor ve bir de elektrikli motor ve pil paketi bulunur. Plug-in de olduğu gibi. Ama tek fark dışarıdan şarj edilemez.  Araç içindeki pil seyahat esnasında rejeneratif yöntemle şarj edilebilir. Aracın menzil kapasitesi içten yanmalı motordan alır. Yani ne kadar akaryakıt o kadar km... Araç gaza basma performansına göre içten yanmalı motorla elektrik motoru arasındaki geçişi otomatik sağlayarak minimum yakıt harcanmasını sağlar. 

Soru-3) Maliyetler nedir?

Normal bir aracın 20 bin km bakımı vs yıllık bakım maliyetini 5000 tl olarak düşünebilirsiniz. En iyi ihtimaldir. Bu elektrikli araçlarda 1000 tl civarındadır. Çalışan mekanizma olmadığını için 20-40-60-80 bin km bakımları da aynıdır ama normal araçlarda bu maliyetler artarak devam etmektedir. Son akaryakıt zamları ile 5-6 lt/100km yakan dizel küçük bir aracın km deki sarfiyatı 75-90 kuruş iken, elektrikli araçlarda bu rakam 20 kuruştur. Yani aylık şehir içinde 2000 km yol yapan birisinin elektrikli arabasından sadece yakıt tasarrufu aylık 1400 tl dir. (ev elektriği normal tarife) 

Soru-4) Elektrikli araçlar pahalı mı? 

Evet ilk satınalma maliyetleri pahalı görünebilir. 2022 model Tesla Model-3 1.500.000 tl iken, Renault Zoe 550.000 tl dir. Hyundai Kona 750.000 tl iken, Mercedes EQC 2.000.0000 tl dir. Ama satın aldığınız şey sadece bir araba değildir, mükemmel bir sessizlik, bakım derdi olmayan bir araç, mükemmel ani hızlanmalar, güç, farklı teknolojiler, biraz da eğlence....

Soru-5) Elektrikli araçlar kışın nasıl ısınıyor? 

Normal bir içten yanmalı aracın ısınması 4-5 dk iken, elektrikli araçlarda bu 1 dk gibidir. Ayrıca programlanma özelliği sayesinde aracınıza binmeden önce aracın bellli bir sıcaklığa gelmesini araç menüsünden yada telefonunuzdan sağlayabilirsiniz. Buz kazımaya son...:) her sabah sıcak bir arabaya binmek elektrikli araçların en güzel özelliği olabilir.

Soru-6) Elektrikli araç alan tanıdıklarım hiç memnun kalmadılar menzil söylendiği gibi değil?

Evet belki de... Belki de değil... ülkemizde ehliyet alırken verimli araç kullanma yöntemleri eğitimi verilmediği için birçok kişi için elektrikli araçlar bir şehir efsanesi olabilir. Doğru zamanda vites değiştirme, ayağını gazdan çekerek yavaşlama, doğru viteste araç kullanma gibi bir çok temel basit kavramlar malesef ülkemizde birçok kişinin dikkat etmediği detaylardır. Yokuş aşağı gaza basıp sonra frene basmak, kırmızı ışığa kadar öndeki araçtan önce gidip durmak gibi... şimdi soru şu olmalı ? Akaryakıt fiyatları sizce gerçekten pahalı mı? Bu şekilde bir araç kullanırsanız akaryakıt fiyatları da pahalı, elektrikli araçların menzili de yetersiz diyebilirsiniz.

Elektrikli araçlar rejeneratif geri kazanım özelliğine sahiptir yani ayağınızı gazdan çekince araç ciddi derecede durma eğilimine geçer ve aracı frene basmadan durdurur. Bu sırada pili de şarj eder. Bu işlemi ne kadar düzenli yapabilirseniz ön görülen menzile rahatlıkla (hatta daha fazlasına) ulaşırsınız. Yani bu şu demektir, elektrikli araçlar benzinli araçlar gibi kullanılamaz. Alışkanlıklarınızı değiştirmelisiniz. Sakin ve stabil bir sürüş alışkanlığınız varsa elektrikli araçlar tam da size göredir. 

Soru-7) Param var benim, akaryakıt da bence o kadar pahalı değil yada beni etkilemiyor neden alayım şarj etmekle uğraşayım? 

Tüm dünyada mental doğa koruma yapısı artık bireylerin minimum karbon salınımı yapmasına endekslenmiştir. Yani banane diyorsanız siz bir doğa düşmanı olabilirsiniz.

Soru-8) Zaten elektrik üretimi de doğayı kirletiyor, kömür ve doğalgazla üretim de çok çevreci değil, bu durumda elektrikli araçlar daha fazla karbon salınımı yapmış sayılmaz mı?

Elektrikli araçlar kullanım esnasında doğaya bir salınım vermez. Emisyon sıfırdır. Diğer içten yanmalı araçlardan üretim esnasında daha az parça olduğu için birçok plastik ve metal aksam üretilmediği için daha az karbon salınımı olacağı bir gerçektir.

Gelelim elektrik üretimine. Eğer ülkeniz yenilebilir enerji kaynaklarına doğru yatırım yapıyorsa elektrik üretiminiz gayet çevrecidir. Bu sebeple ülkenizin çevreci politiklarınızı gözden geçirmeniz lazım. Elektrikli araçların tükettiği elektriği değil. :)

Soru-9)Elektrikli araba alma nedenleri sıralandı gibi, peki almama sebeplerimiz nelerdir?

Eğer çok sık seyahat ediyorsanız, işleriniz acil ve sürekli değişkenlik gösteriyorsa elektrikli araba almayın. Sizi yoracaktır ve soğutacaktır. Ayrıca araba bir prestij diyorsanız ama buna rağmen 2.000.000 tl lik bir Tesla yada EQC alamıyorsanız da yapacak birşey yok. 600-700 bin tl lik ikinci el içten yanmalı araçlarla hayata devam edilebilir. 

Soru-10) Şarj süreleri çok uzun değil mi? 

Elektrikli araçlarda sürekli tam şarj tavsiye edilmez. Bunun için zaten teknik olarak da üretici firma tarafından yazılımla yüzde 80-90 civarında kısıtlanmıştır. Yani batarya dolmaya yakınken elektrik gücünü azaltmaya başlar. Bunu pilin ömrünü korumak için otomatik olarak yapar. Aynen telefonlarda olduğu gibi sürekli tam şarj yapılmaması gerekir. Bu sebeple her zaman ihtiyacınız kadar şarj etmek işin kolay tarafıdır. 

Ama bu sorunun asıl cevabı evettir. Ülkemizin altyapısı yeterli olmadığı için uzun yollarda yeterli miktarda DC şarj istasyonu olmadığı için şehirler arası yolculuklar biraz can sıkıcı olabilir. AC şarjlarda süreler çok uzunken, ülkemizde az bulunan DC şarjlarda bu süre aslında yeterli olabilir. Bununla ilgili detaylar ayrıca bir konu bağlığı ile daha sonra verilecektir.